Energia elektryczna drożeje. Słyszymy o tym od dłuższego czasu, ale też jesteśmy naocznymi świadkami tego, że rachunki za to medium realnie się zwiększyły od początku 2018 roku. Mimo pewnego uspokojenia sytuacji na przełomie 2018 i 2019 roku, widmo podwyżek jest cały czas realne.

Jednym ze sposobów ograniczenia skutków tych podwyżek jest pochylenie się nad tematem poprawy efektywności energetycznej w firmach, co pozwala na obniżenie zapotrzebowania na energię.

Aby takie działania prowadzić efektywnie, w pierwszej kolejności warto wiedzieć, z czego wynika taka, a nie inna cena energii elektrycznej dla firm i co się na nią składa.

Komu płacimy za energię elektryczną?

W przypadku opłat i faktur za energię elektryczną w firmach można wyodrębnić dwie podstawowe osie podziału tych kosztów. Pierwsza z nich dotyczy kwestii tego, komu płacimy za każdą 1 kWh energii, która zostanie zużyta w zakładzie.

Koszty związane ze zużyciem energii w firmie są naliczane przez dwa niezależne podmioty:

• producenta energii elektrycznej,
• dystrybutora energii elektrycznej.

Naturalnie to producent odpowiada za wyprodukowanie energii elektrycznej. Może to być np. właściciel elektrowni węglowej, farmy fotowoltaicznej, który dostarcza energię elektryczną do sieci dystrybucyjnej. W tej chwili takimi producentami energii elektrycznej mogą być nawet osoby prywatne, które zainstalowały u siebie mikroinstalacje fotowoltaiczne (lub inne odnawialne źródła energii), a część z wyprodukowanej (i niewykorzystanej na własne potrzeby) energii oddają do ogólnej sieci dystrybucyjnej.

Drugim podmiotem, który nalicza opłaty związane ze zużyciem energii elektrycznej jest dystrybutor, odpowiedzialny za przesłanie wyprodukowanej energii elektrycznej do odbiorcy końcowego, firmy, itp.

Opłata dystrybucyjna, na którą składa się kilka odrębnych składników, jest związana z koniecznością utrzymania, rozwijania i serwisowania sieci dystrybucyjnych energii elektrycznej.

Patrząc na fakturę za energię – jest ona również o wiele bardziej rozbudowana od części związanej ze sprzedażą energii. W tej części są również zawarte wszelkie opłaty dodatkowe i karne, jakie mogą być naliczane w związku z przekroczeniami limitów, itp.

Za co płacimy, kupując energię elektryczną dla firmy?

Druga oś podziału dotyczy zdecydowanie bardziej fizycznych i elektrycznych aspektów wykorzystywania energii elektrycznej w firmie (w porównaniu do formalnego podziału w przypadku powyższym). Sposób, w jaki najczęściej jest ona opisana na fakturze dotyczy podziału na:

• składnik stały,
• składnik zmienny.

Składnik stały, jak sama nazwa wskazuje, jest elementem, który z miesiąca na miesiąc się nie zmienia i zależy od stałych czynników. Tym stałym czynnikiem jest wartość mocy umownej – maksymalna wartość mocy czynnej, jaka w danej chwili może być pobierana z przyłącza. Przekroczenie wartości tej mocy wiąże się z naliczaniem dodatkowych opłat, które mogą stanowić znaczną część wartości faktury.

Istotną kwestią związana z monitorowaniem mocy w kontekście wartości umownej jest fakt, że do analizy brana jest pod uwagę średnia moc liczona w okresach (oknach) trwających 15 minut.

Dzięki temu dopuszczone zostają chwilowe skoki pobieranej mocy ponad limit (na przykład podczas ciężkiego rozruchu silników lub maszyn), tak długo, jak w okresie 15 minut średnia moc będzie niższa niż limit.

Z tego względu, że koszt składnika stałego wprost zależy od wartości limitu mocy, niesłychanie ważne jest optymalne jego dobranie do realnych potrzeb firmy – z jednej strony nie za mały (aby nie występowały przekroczenia związane z wysokimi opłatami karnymi), a z drugiej strony nie za duży, bo nadwyżka mocy umownej tak czy inaczej nie zostanie wykorzystana, a realnie przyczyni się do wzrostu wartości faktury.

Składnik zmienny natomiast dotyczy wprost ilości energii, jaka została zużyta na danym przyłączu i jest najbardziej oczywistym elementem, jaki pojawia się na fakturze.

Jednocześnie jest to element, na który mamy największy wpływ, patrząc od strony efektywności energetycznej. Koszty związane ze składnikiem zmiennym zależą wprost od cen, jakie są ustalane i oferowane na rynku energii (czy przez dystrybutorów), ale sumarycznie mamy na niego wpływ, sterując pracą urządzeń tak, aby pracowały jak najbardziej optymalnie oraz dobierając taryfę, która będzie w jak najlepszy sposób pasowała do profilu zużycia energii, jaki jest realizowany w danej firmie, przedsiębiorstwie, czy fabryce.

Za co jeszcze trzeba czasem zapłacić?

Oprócz wspomnianych powyżej dwóch podstawowych elementów – składnika stałego oraz zmiennego – w niektórych sytuacjach bardzo dużą część faktury mogą stanowić dodatkowe opłaty / kary, związane z pobieraniem energii w firmach i zakładach w sposób odbiegający od warunków ustalonych z dystrybutorem. Dwa podstawowe elementy związane z opłatami dodatkowymi to:

• kara za przekroczenie mocy umownej,
• opłata związana z pobieraniem / generowaniem energii biernej.

Kwestia przekraczania mocy mownej została już poruszona w tym artykule. Sytuacja, w której moc czynna pobierana z przyłącza (uśredniana w oknach piętnastominutowych) jest większa niż ustalona wartość mocy umownej wiąże się z naliczaniem dodatkowej opłaty związanej z tym właśnie przekroczeniem.

Jeżeli takich sytuacji w okresie rozliczeniowym występuje dużo, a przekroczenia są spore – kwota kary, jaką należy przez to zapłacić może stanowić znaczącą część całej faktury dla firmy.

Z tego względu coraz większą popularnością cieszą się systemy, realizujące funkcję tzw. strażnika mocy – dzięki którym możliwe jest szybkie zareagowanie na ryzyko przekroczenia i obniżenie zużycia tak, aby do takiego przekroczenia nie doszło.

Dalszym krokiem jest oczywiście takie dopasowanie limitu mocy, aby ryzyko wystąpienia przekroczenia było minimalne. Funkcje, o których tutaj jest mowa, mogą zostać zrealizowane przez odpowiednio przygotowane systemy monitorowania zużycia i analizy zebranych informacji w zakładzie.

Drugie zjawisko, które może bardzo mocno dać się we znaki pod kątem kosztów energii elektrycznej w firmach, jest pobieranie/oddawanie energii biernej. Zjawisko występowania energii biernej w sieciach zasilających związane jest z zasilaniem w zasadzie wszystkich urządzeń z sieci napięcia przemiennego oraz występowaniem w tej sieci odbiorników indukcyjnych (silniki elektryczne, transformatory, itp.) pobierających energię bierną indukcyjną oraz odbiorników pojemnościowych (komputery, serwery, zasilacze, oświetlenie LED), generujących energię bierną pojemnościową.

Występowanie takiego zjawiska (w jednej, czy drugiej postaci) powoduje wzrost strat energii czynnej przesyłanej w sieci dystrybucyjnej. W związku z tym, mechanizm opłat dodatkowych związanych z pobieraniem/generowaniem zbyt dużej ilości energii biernej ma motywować do tego, żeby utrzymywać je na minimalnym poziomie, przy pomocy na przykład układów kompensacji.

Jest to o tyle istotne, że w przypadku obiektów biurowych, posiadających bardzo dużą liczbę komputerów, serwerów i oświetlenia typu LED – opłaty związane z mocą bierną mogą stanowić nawet 30% wartości całej faktury.

Jak możesz na to zareagować?

Sytuacja związana z cenami energii elektrycznej dla firm jest trudna. Chwilowe ustabilizowanie cen, jakie obserwujemy od początku roku, jest niepewne i raczej należy się spodziewać, że kolejne nowelizacje „ustawy prądowej” uwolnią rynek energii dla przedsiębiorstw, co szybko przełoży się na znaczne wzrosty cen – jeżeli nie teraz, na pewno na początku 2020 roku.

Zwrócenie uwagi na systemy poprawiające efektywność energetyczną może być kierunkiem, który pozwoli na przygotowanie się i zamortyzowanie podwyżek, czy to dzięki obniżeniu zapotrzebowania na energię, czy lepszemu dopasowaniu warunków zakupu do realnych potrzeb.

Każdy scenariusz wymaga jednak dokładnej wiedzy o profilu zużycia energii, zapotrzebowaniu na moc, itd. Wiedzę taką można zdobyć tylko poprzez system monitorowania, który pozwoli na pomiar zużycia w czasie rzeczywistym, zarchiwizuje dane w przystępnej postaci i pozwoli na łatwą analizę zebranych danych.

Stwórz własny System Zarządzania Energią.
W ten sposób dowiesz się, ile energii zużywa Twój wydział produkcji. Oszczędzisz nawet do -20% kosztów energii. Zobacz nasze referencje.

Przejdź na stronę »

FAQ – Najczęściej zadawane pytania